Konspiracyjna Wytwórnia Amunicji

przez Tadeusz Sikora · Opublikowano 16 lipca 2018 · Zaktualizowano 9 lutego 2021

Wybudowana w Skarżysku w latach 20.-tych XX w. Fabryka Amunicji w okresie II wojny światowej (1939-1945) została przejęta przez Niemców. Kontynuowali oni produkcję amunicji, gdyż przed 1939 polska i niemiecka armia używała karabinów Mauser kal. 7.92 mm.

Z Fabryki Amunicji (w czasie wojny zarządzanej przez niemiecką firmę HASAG) wynoszono wyprodukowaną amunicję dla oddziałów partyzanckich. Wiązało się to z ogromnym ryzykiem. Każdy pracownik przy wychodzeniu z fabryki był rewidowany. Znalezienie przez strażników amunicji oznaczało śmierć. Wynoszenie lub wywożenie elementów naboi: łusek, pocisków, prochu czy spłonek było łatwiejsze. Jak to robiono ? Zasłużyli się muzycy z orkiestry fabrycznej, którzy wychodząc na próby odbywające się poza fabryką wynosili w instrumentach detale do produkcji amunicji… Stefan Kępa ps. „Limba” wspomina, że już wiosną 1941 r. w Skarżysku powstały dwie grupy, który miały za zadanie zorganizowanie scalania amunicji.

Jeden z zespołów powstał w tartaku przy ul. Cmentarnej a jego działaniami kierował inż. Władysław Brzeziński. Drugi został zorganizowany w oparciu o placówkę A.K. w dzielnicy Skarżyska Posadaj, która kierował ppor. Kazimierz Miernik ps. „Borsuk. Wytwarzano amunicje pistoletową kal. 9 mm Parabellum. Znajdowała ona zastosowanie nie tylko do broni krótkiej, ale także do pistoletów maszynowych: brytyjskich STEN-ów czy niemieckich MP-40. Do lipca 1944 r., kiedy Niemcy zaczęli ewakuację fabryki i „skończyło” się źródło części, w Konspiracyjnej Wytwórni Amunicji zmontowano ok. 300 tys. sztuk amunicji kal. 9 mm !

W zbiorach Muzeum im. Orła Białego znajduje się przyrząd do scalania amunicji 9 mm, takiego mogli używać żołnierze A.K. w Skarżysku.