Wilno miasto położone nad Wilią i u ujścia Wilejki. Jest to ważny ośrodek przemysłowy i kulturalny, największe skupisko Polonii na ziemi litewskiej. Wilno przez długi okres swojej historii było miastem wielonarodowym i wielokulturowym, czego ślady widoczne są do dziś. Miasto jest malowniczo położone w dolinie Wilejki i otoczone lasami sosnowymi. Wilno posiada prawdopodobnie najwiekszą starówkę w Europie – 360 ha (trzy razy większa niż w Krakowie)
Ostra Brama jest jedną z bram miejskich Wilna
Według legendy miasto miało powstać w wyniku snu proroczego lokalnego władcy Giedymina, w rzeczywistości legenda nieco odbiega od prawdy, gdyż Giedymin jedynie w Wilnie ustanowił stolicę swoich ziem. Gród powstał już w XI wieku na Górze Zamkowej. W XIV wieku miasto ustanowiono stolicą Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po śmierci Giedymina ziemie zostały podzielone pomiędzy jego synów, a niepokoje trwały aż do czasu bitwy pod Grunwaldem, pokonania Krzyżaków i zawarcia unii Litwy i Polski. Od tego czasu trwał nieprzerwanie rozwój miasta, powstawały nowe uczelnie, rozwijała się też kultura. Upadek miasta spowodowała wojna północna. Potem, w okresie rozbiorów Wilno zostało włączone do Rosji i stało się miastem gubernialnym. Ponownie stolicą Litwy zostało w 1990 roku.
Z pięknem i malowniczością tamtejszej przyrody może rywalizować jedynie bogactwo architektury starego Wilna. Miasto ma jedną z największych w Europie starówek i wiele zabytków wpisanych na listę światowego dziedzictwa kulturalnego. Zwiedzanie warto zacząć od ulicy Zamkowej wiodącej do Ostrej Bramy i katedry św. Stanisława. Najstarsze obiekty, pochodzące z XV i XVI wieku zachowały się jedynie we fragmentach, są to przede wszystkim: gotycka sala dwunawowa przy ulicy Uniwersyteckiej, część zabudowy między dziedzińcami Skargi i Sarbiewskiego, północne skrzydło dziedzińca Sarbiewskiego z szesnastowieczną polską attyką. Najważniejsze symbole miasta to przede wszystkim Zamek Giedymina na Górze Zamkowej oraz wspomniana już Archikatedra. Szczególnym miejscem jest również Trijý Kryžiý kalnas – Góra Trzech Krzyży, będąca najlepszym punktem widokowym na panoramę miasta. Góra zwieńczona jest trzema wielkimi krzyżami na pamiatkę umęczenia siedmiu franciszkanów.
Wilno jest jedyną stolicą europejską znajdującą się na pograniczu dwóch starych cywilizacji – łacińskiej i bizantyjskiej. W wielowiekowym i wielokulturowym mieście do dziś żywy jest duch tolerancji narodowościowej i wyznaniowej. Wilno, o którym pierwsza wzmianka w źródłach pisanych pochodzi z 1323 r., w XV w. staje się dużym i pięknym miastem, którego urok zachwyca do dziś. Prawdziwą dumą Wilna jest architektura Starówki. Największa w Europie Środkowowschodniej barokowa Wileńska Starówka (360 ha) zachowała średniowieczny układ ulic i charakterystyczne przestrzenie, a barokowe budowle przypominają najpiękniejsze włoskie miasta. Strzelające w niebo wysmukłe wieże – to architektura litewskiej szkoły baroku. Starówka Wileńska położona w przepięknym amfiteatrze przyrody od 1994 r. znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wilno znajdujące się na pograniczu dwóch kultur zawsze było miastem otwartym na nowatorską
Wilno jest znane ze swoich kościołów, starych i zabytkowych. Bazylika archikatedralna – aktualnie najważniejsza katolicka świątynia na Litwie. Pierwsza katedra spłonęła. Niedługo potem, w 1419 roku na tym samym miejscu stanęła nowa budowla. Kościół św. Franciszka i Bernarda – wybudowany w w stylu gotyckim w latach 1469-1500 dla zakonu bernardynów; później przebudowywany. Obecnie jeden z najbardziej rozpoznawalnych gotyckich kościołów w Wilnie. Kościół św. Mikołaja – jeden z dwóch najstarszych kościołów w mieście i jednocześnie w całej Litwie, różne źródła podają, że świątynia powstała albo w roku 1440 albo istniała już przed rokiem1387. Kościół św. Anny – z późnego gotyku, zwanego czasem gotykiem flamandzkim lub płomienistym. Kościół św. Anny przetrwał do dziś w niemal niezmienionym stanie, jest jednym z symboli Wilna. Kościół Wniebowzięcia NMP – wybudowany pierwotnie w stylu gotyckim w XIV-XV wieku dla zakonu franciszkanów. W XVIII wieku przebudowany w stylu barokowym. Jest to prawdopodobnie najstarszy, lub drugi najstarszy – po kościele św. Mikołaja – kościół w Wilnie.
Pałac Prezydencki – budynek pamięta wiek XIV, gdy zbudowano tu Pałac Biskupi. W renesansie pałac wielokrotnie przebudowywano i wzbogacono o przepiękne ogrody. Pałac w werkach – przepiękna klasycystyczna budowla zaprojektowana przez Wawrzyńca Gucewicza. Pałac Chodkiewiczów – jeden z największych klasycystycznych budynków na Litwie. Budynki zostały zakupione przez Chodkiewiczów na początku XVII wieku. Zamek Dolny – główny obiekt Wileńskiego Zespołu Zamkowego i siedziba Wielkich Książąt Litewskich. Wybudowany w stylu późnogotyckim za czasów Aleksandra Jagiellończyka. Zamek był wielokrotnie przebudowywany w wielu stylach architektonicznych. Baszta Giedymina – wzniesiona w 1409 roku, za panowania księcia Witolda, jedyna zachowana baszta górnego zamku w Wilnie. Dawniej była jedną z trzech wież wileńskiego zamku. W 1419 roku zamek spłonął.
Polacy w Wilnie
Wilno to nie tylko zabytki architektury i monumentalne budowle stanowiące świadectwo minionych wieków. Polacy odnajdą w nim wiele niepozornych miejsc mających sentymentalną wartość ze względu na swój związek z osobą naszego narodowego wieszcza a także innych wybitnych postaci. W centrum starego Miasta przy ul. Świętojańskiej 4 na ścianie budynku biblioteki wmurowana została tablica z napisem informującym, że istniała tu drukarnia Józefa Zawadzkiego, w której w roku 1822 po raz pierwszy wydrukowano Ballady i romanse Adama Mickiewicza. Niewielkie muzeum poety mieści się natomiast przy Zaułku Bernardyńskim, gdzie kiedyś było jego mieszkanie.A co łączy Wilno i Skarżysko-Kamienna? Jak wiemy to Ostra Brama jest tym co łączy oba miasta.
