Z cyku poznajmy ich

BAŁTRUSZAJTIS ANDRZEJ – (1881-1941), dyrektor szkoły, działacz oświatowy, samorządowy. Urodził się 3.XI.1881r. w Samaniszkach na Litwie. Syn Tomasza drobnego rolnika i Marii z Nariewskich. Edukację rozpoczął  w wieku 13 lat, w dwuklasowej szkole  w Wejwerach, później przeniósł się do miejscowego Seminarium Nauczycielskiego, z którego został relegowany 1899r z powodu posiadania książek litewskich, podówczas prawnie zakazanych. Naukę kontynuował prywatnie w 1900r. jako ekstern zdał egzamin w Sejnach. Jeszcze w tym roku przeniósł się do Dąbrowy Górniczej, gdzie został przyjęty do Szkoły Górniczej. Przerwał naukę z powodu zamknięcia na głośnych strajkach w 1904/5r. Następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie został przyjęty nu Uniwersytet Jagielloński na Wydział Filozoficzny. Poświęcił się studiowaniu fizyki, matematyki, i chemii. Pod okiem wybitnego fizyka Augusta Witkowskiego. 1909-1911 r rozpoczął badania naukowe z zakresu fizyki doświadczalnej. W 1912r. przygotował w j. niemieckim rozprawę naukową Opór elektryczny rtęci w stanie ciekłym i stałym.  3.III 1913r podjął starania o dopuszczenie do egzaminów doktorskich. Niestety ambitne plany naukowe przekreśliła śmierć mistrza Prof. Augusta Witkowskiego. W czasie studiów Bałtruszajtis poznał o 6 lat młodszą Martę Shuberth. Ich ślub odbył się w dniu wybuchu I wojny światowej. Po opuszczeniu Krakowa młode małżeństwo wyjechało do Kazanowa niedaleko miasta Pilzna w Czechach, gdzie dotarła do nich oferta pracy nauczycielskiej Kamiennej, gzie pod kierownictwem ks. Kazimierza Sykulskiego od 1915r. rozpoczęło pracę Progimnazjum Filologiczne. W sierpniu 1916r. przyjechali do osady Kamienna, z którą związali się już do końca życia. Bałtruszajtis od początku dał się poznać jako utalentowany organizator, niestrudzony bojownik o rozwój polskiej oświaty osadzie, od 1923r. w mieście. Stał się inicjatorem budowy nowego gmachu szkolnego. Powołano 12.XI.1924r. do życia Towarzystwo Przyjaciół Szkoły Średniej w Skarżysku-Kamiennej. Dzięki swemu sugestywnemu wpływowi zjednał na członków kolejarzy i pracowników innych instytucji, którzy dobrowolnie zgodzili się ściąganie tytułem składek z ich wynagrodzenia. Na placu budowy zorganizował tartak „Ekonomia”, który pracował na potrzeby budowy, a także świadczył usługi dla ludności. Zachowanych dokumentów wynika, że Andrzej cały czas kontrolował przebieg budowy, podpisywał umowy, pozyskiwał darczyńców. W 1926r. rozpoczął starania o uruchomieniu w Skarżysku-Kamiennej nowych szkół tym razem zawodowych 1926/1927. W 1930r. awansował na Wizytatora Szkół Zawodowych  miasta stołecznego Warszawa. Warto zwrócić uwagę na jego prace w samorządzie lokalnym. Wybory do Rady Osady Kamienna z początkiem 1918r. potwierdziły jego dłużą popularność. 24.II.1918r. za pomocą tajnego głosowania wybrano 32członków członków rady gminy. Aktywność w pracach rady była imponująca w 1918r. na 30 posiedzeń Rady Gminy nie opuścił żadnego. Zgłaszał wiele postulatów np.: postawił wniosek wybrania delegacji sprawie odszukania dowodów, że osada nasza jest na prawach miejskich. Po rozpisaniu nowych wyborów 8 XI 1918r ponownie został do niej wybrany. Nie można mu również odmówić odwagi przejawiał ja wielokrotnie ważnych momentach dla miasta i kraju, np. VIII.1917 w lokalnym gimnazjum organizował oddział POW, przechwytywał broń , a oddziały złożone z uczniów i harcerzy nie tylko niepokoił austriacka  żandarmerię ale i brał udziały w rozbrajaniu okupantów. W czasie okupacji hitlerowskiej swoje mieszkanie przy ul. Żeromskiego 42 udostępnił dla tajnego nauczania. Ostatnie lata swojego życia spędził w Warszawie i Skarżysku-Kamiennej. Zmarł po długiej chorobie 28.V.1941r. przeżywszy lat 59. Pogrzeb odbył się na cmentarzu w Bzinie. Na placu szkolnym jego dawni uczniowie jeszcze 1936r. posadzili dąb wraz z dedykacją wyryta na kamiennym głazie „ Nie strudzonemu budowniczemu tej szkoły- Andrzejowi Bałtruszajtisowi dąb ten – symbol mocy – poświęcają uczniowie 1936r.”